Kalbimiz ortalama olarak dakikada 70, günde 104.000 ve yılda 38 milyon kez kasılarak, içindeki kanı vücudumuza pompalıyor. Üstelik 280-300 gram ağırlığıyla sadece yumruğumuz büyüklüğünde. Peki biz vücudumuzun en çalışkan organı olan kalbimizi yeteri kadar koruyabiliyor muyuz? Bu soruya cevap verebilmek için ölüm oranlarına bakalım. Kalp ve damar hastalıklarına bağlı kayıplar, tüm ölümlerin yaklaşık yüzde 30’una karşılık gelmektedir. Türkiye’de ise ölümlerin yüzde 40’ı kalp ve damar hastalıklarından kaynaklanıyor. Bu da yaklaşık her üç dakikada bir kişinin ölümü anlamına gelir. Genel olarak her yıl 300 bin kalp krizi ve 125 bin ölüm söz konusudur. Kanserden kayıplar ise bu sayıların yarısı kadardır. Ayrıca bu oranların bu denli yüksek olmasını, günümüzdeki gelişmiş teknolojik yöntemler içeren tanı ve tedavi yöntemleri bile tamamen engelleyememiştir. Ancak kalbimizi korumayı bilirsek kalbimiz bize daha uzun süre yol arkadaşlığı yapmaya devam edecektir. Peki, kalp ve damar sağlığımıza hangi faktörlerin olumlu veya olumsuz etkileri vardır?
Bizim için hayatımız boyunca çalışan kalbimizin işini nasıl daha kolaylaştırabiliriz, kendimiz için yapabileceğimiz en büyük iyiliği nasıl yaparız? Bu soruların cevabını olabildiğince çok insana ulaştırmak için her sene nisan ayının ikinci haftası “Kalp Sağlığı Haftası” olarak kutlanıyor. Bu hafta kalbinizin sesini dinleyerek, aşağıda yazan risk faktörlerinden uzaklaşmaya çalışarak bu haftaya ve kendi hayatınıza anlam katabilirsiniz!
Kalp ve damar hastalıkları açısından risk faktörleri nelerdir?
Değiştirilemeyen risk faktörleri: erkek cinsiyet, ileri yaş (erkeklerde 45, kadınlarda 55 yaş üzeri)ve genetik yatkınlıktır.
Kontrol altına alınabilen risk faktörleri: yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği ve strestir.
Önlenebilen risk faktörleri: Sigara ve aşırı alkol tüketimi, sağlıksız diyet ile beslenmek, hareketsiz ve tembel yaşam, şişmanlık, ihmal ve hekim kontrolünden kaçınmak olarak sıralanabilir.
Kalp krizini tanıyalım!
Kalp krizinin en temel belirtisi göğüs ağrısıdır. Göğüs ağrısı; basınç hissi, acıma, batma, yanma ve rahatsızlık hissi çok farklı şekillerde tanımlanabilir. Hazımsızlık veya mide yanmasıyla karıştırılabilir. Ağrı genellikle göğüste hissedilir fakat sol omuz, kollar, boyun, sırt ve çeneye doğru yayılabilir.
Kalp krizinin diğer belirtileri;
- Nefes darlığı
- Kalp hızının aşırı artması
- Düzensiz kalp atışları
- Bitkinlik veya baş dönmesi
- Bulantı, kusma
- Terleme, endişe
Kalp krizi belirtileri kişiye göre farklılık gösterebilir. Kalp krizi belirtilerini hissettiğinizde hastaneye yaya, kendi aracınızla veya taksiyle gitmeyin. Akrabalarınızı ya da aile hekiminizi değil hemen 112’yi arayın!
Kalbimizi korumak için neler yapmalıyız?
- Sağlıklı beslenmek için, aşırı kalori ve tuz tüketilmesinin önlenmesi ile hayvansal yağların azaltılarak bitkisel yağların, taze sebze, meyve, liften zengin yiyeceklerin ve balığın daha çok tüketildiği bir diyet benimsenmeli, şekerli ve unlu hazır besinler ve işlenmiş karbonhidratlardan uzak durulmalıdır.
- Sigaranın bırakılması ile kalp damar hastalıkları riskinin azaldığı kanıtlanmıştır. Sigaranın bırakılması sonrası kalp damar hastalıkları riski 10 yıl içinde azalarak hiç içmeyenler seviyesine inmektedir. Kalp krizi geçirenlerde sigaranın bırakılması ile krizin tekrarlama riski yarı yarıya azalmaktadır.
- Stres altındaysanız, öncelikle sizi sıkıntıya sokan nedenleri düşünün. Bu sorunları ortadan kaldırmakta güçlük çekiyorsanız, bir uzman yardımı alabilirsiniz. Masaj, yoga ve meditasyon gibi çeşitli teknikler de sakinleşmenize yardımcı olabilir.
- Haftanın en az 3 günü, günde en az 30 dakika süre ile yapılacak yürüyüş, koşu, jogging, step, yüzme gibi yarışmalı olmayan aerobik spor ve aktiviteler, kalp kasının oksijenlenmesini artırmasının yanı sıra kişinin ideal kilosuna ulaşmasına, kolesterol düzeyinin düşmesine, kan basıncının kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Bu durum ayrıca kişinin stres düzeyini de azaltır. Ancak hiçbir probleminiz olmasa bile egzersiz uygulamalarına başlamadan önce mutlaka doktor kontrolünden geçmek gerekir.
Son olarak yukarıda bahsetmediğim ama kalp sağlığında büyük etkisi olan bir faktörden bahsetmek istiyorum. Kalbinizi kıran insanlardan uzak durun. Unutmayın; dünyada 7.674 milyar insan var ancak sadece bir tane kalbiniz var.
Kaynakça
1- Çekirdekçi , A .(2020). Daha Sağlıklı Bir Toplum İçin Artık Kalpler Susmasın. Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi: https://ksbu.edu.tr/Website/Contents.aspx?PageID=4344&LangID=1 adresinden alınmıştır.
2- Kalp Sağlığı Haftası.(tarih yok). T.C. Sağlık Bakanlığı: https://sggm.saglik.gov.tr/TR-21018/kalp-sagligi-haftasi.html adresinden alınmıştır.
3- Kalp Sağlığını Korumak İçin Öneriler(2019). Acıbadem: https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/kalp-sagligini-korumak-icin-oneriler/ adresinden alınmıştır.
