Nörobilim ve Nöroteknoloji Mükemmeliyet Merkezi (NÖROM)

“Gazi Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi Nörobilim ve Nöroteknoloji Mükemmeliyet Ortak Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetmeliği, bugünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. Nisan ayında yürürlüğe giren ve stratejik önem taşıyan projelerin desteklenmesi amacıyla alanında birden fazla üniversite güç, bilgi ve tecrübelerini birleştirdi. Türkiye’de ilk kez uygulanacak model kapsamında ilk ortak araştırma ve uygulama merkezi kuruldu.“

19 Aralık 2020 tarihli bu haber yazısı GÜTBAT olarak bizleri çok heyecanlandırmıştı. Merkezin kurucuları arasında Prof. Dr. Hayrunnisa Bolay Beren ve Prof. Dr. Meltem Bahçelioğlu gibi fakültemizin değerli hocalarını görmek, bu heyecan ve sevincimizi daha da artırdı. Pek çok alanda bir ilk olan bu merkezi daha yakından tanımak istedik ve Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Başkanı ve NÖROM Yönetim Kurulu Üyesi Sayın Prof. Dr. Meltem Bahçelioğlu ile bir konferans gerçekleştirerek merakımızı giderme fırsatı bulduk. Yazımızı da bu konferansı kaynak alarak hazırladık.

Aslında yola 2017 yılında bir “Nöranatomi Laboratuvarı” kurmak için çıkılmıştı. Prof. Dr. Meltem Bahçelioğlu, Nöropsikiyatri Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi Başkanı Prof. Dr. Hayrunnisa Bolay Belen ile projeyi hazırladı ve Kalkınma Bakanlığı’na bu proje sunuldu.

Gazi, Ankara, Orta Doğu Teknik ve Hacettepe Üniversiteleri, Kalkınma Bakanlığı’nın Nörobilim üzerine vereceği proje bütçesi için başta farklı projeler hazırlayarak başvurmuşlardı. Projeler kabul olursa dört üniversite birleşmeyi ve tek bir merkez oluşturmayı kabul ederek bir prensip anlaşmasına vardı.

Mayıs 2018’de Kalkınma Bakanlığı’ndan gelen haberle projeler bir hafta içinde birleştirildi. Bu süreçte Hacettepe Üniversitesi ayrılmayı tercih etti ve her üniversiteden iki yürütücü olmak üzere toplamda altı yürütücüye sahip bir proje yaratıldı. Hatta bunun için bir kanun değişikliği dahi yapıldı. Çünkü eski yasaya göre, kurulan bir merkez sadece bir üniversiteye ait olabilirdi. NÖROM ise başından beri üç üniversitenin ortak bir ürünüydü. Bunu mümkün kılacak YÖK kanun değişikliği için girişimlerde bulunuldu. Ardından 7243 No.lu “Yükseköğretim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 17 Nisan 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Ek Madde 43 ile “Ortak uygulama ve araştırma merkezlerinin kuruluş ve işleyişine ilişkin usul ve esaslar Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığının görüşü alınarak Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecektir.” ibaresi eklendi.

Ancak bu kanun değişikliği yeterli olmadı ve bir yönetmeliğe ihtiyaç duyuldu. 19 Haziran 2020’de Resmi Gazete’de “Yükseköğretim Kurumlarında Ortak Uygulama ve Araştırma Merkezleri Yönetmeliği” yayımlandı.

Kasım 2019’da proje, Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı tarafından kabul edildi. Ancak çok büyük bir proje olduğu için üç evreye bölünmesi istendi. 1. evre başarılı olursa 2. evreye, ve o da başarılı olursa 3. evreye geçilecekti.

Nihayetinde Nörobilim ve Nöroteknoloji Mükemmeliyet Merkezi, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından desteklenerek Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi işbirliğinde 21 Kasım 2019 tarihinde Ankara’da kuruldu.

Merkezin Amacı Nedir?

6 yürütücü ve 18 üniversiteden toplam 68 araştırmacı barındıran NÖROM’da herkesin ortak gayesi tabii ki bilim yapmak.

Nörobilime multisistemik bir yaklaşım benimseyen bu merkez, sadece tıbbi bilimler değil; mühendislik ve temel bilimler ile ortak çalışarak bütüncül bir bakış açısı sergilemeyi amaçlıyor. Kısacası “Nörobilim çalışmak istiyorum” diyen herkes bekleniyor.

Şu an sadece 3 üniversite ile kurulmuş olsa da hedef; kendi kendine yeten, üniversitelere bağlı olmayan, post doc’ların (doktora sonrası araştırmacı) çalışabileceği, insan istihdam edilebilecek gerçek bir core facility (çekirdek tesis) kurmak.

Neler Yapılıyor?

Günümüz şartları nedeniyle online platformlar üzerinden olsa da araştırmacılar, her hafta seminerler vermeye başladı bile. Öğrencilerin de katılabileceği bu seminerlerde NÖROM bünyesinde yapılan araştırmalar tanıtılıyor ve tartışılıyor.

Merkez, altı araştırma birimine ayrılarak faaliyetlerini yürütüyor. Bunlar:

Merkezin henüz bir binası olmasa da bunun için çalışmalar devam ediyor. Bir yandan da gerekli taşınabilir cihazlar satın alınıyor. Böylesine büyük bir merkezin oluşum aşamalarının ne kadar zorlu olabileceğini tahmin edebiliyoruz.

Şimdiden Pek Çok Başarıya İmza Atıldı

ERA NET NEURON JTC proje çağırısına katılan NÖROM ekibinin projesi, Türkiye’den başvuran projeler içinde 1. aşamayı geçebilen tek proje oldu.

NÖROM yürütücülerinin TÜBİTAK ARDEP 1001 projesi kabul edildi.

ERA NET JPND 2020 kapsamında NÖROM ekibinin “Restoring Motor Functions in Parkinson’s Disease with Noninvasive Hybrid Transcranial Neuromodulation” projesi kabul edildi.

Ekim 2020’de yapılan “Global Migraine Pain, MENA” Kongresi NÖROM tarafından desteklendi.

NÖROM adresiyle şimdiden 3 makale uluslararası dergilerde yerini aldı. Kongrelerde de NÖROM adresiyle bildiriler sunuldu.

Ulusal Sinirbilim Kongresi NÖROM yürütücülerinden Prof. Dr. Metehan Çiçek eş başkanlığında gerçekleştirildi.

Merkez hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz buradan web sitesine ulaşabilirsiniz.

Son olarak NÖROM’un oluşumunda emeği geçen tüm hocalarımızı tebrik ediyor, merkezin hedeflediği ulusal boyutu kazanıp bilime değerli katkılar sunmasını ve ülkemize faydalı olmasını canı gönülden temenni ediyoruz.

Yazarlarımız Esra Esmer ve Sinem Siper’e teşekkür ederiz.

KAYNAKÇA

TRT Haber. (2020, 12 19). Türkiye’nin ilk ortak araştırma merkezi NÖROM kuruldu. TRT Haber: https://www.trthaber.com/haber/egitim/turkiyenin-ilk-ortak-arastirma-merkezi-norom-kuruldu-539601.html