Luciano Garbati tarafından 2008 yılında yapılan Medusa with the Head of Perseus isimli bronz heykel; mitolojik bir olayın tam tersine, bir durumu göz önüne alarak yapılmış olup asıl amacı kadın haklarının ihlallerine dikkat çekmektir.

Heykeli anlamak için öncelikle Medusa’nın hikâyesini bilmemiz gerekir. Medusa ve iki kardeşi dünya üzerinde son kalan Gorgonlardı. Gorgon kadınlarının güzelliği bilinse de Medusa’nın güzelliği tüm dünyada nam salmıştı. Sarpedon adasında yaşayan Medusa kendisine tanrısı olarak Athena’yı seçmiş ve Athena tapınağının rahibesi olmayı kabul etmişti. Bu kabulle birlikte hiçbir zaman evlenemeyeceğini ve her zaman bekâretini koruması gerektiği şartlarını da kabul etmiş oluyordu. 

Medusa’nın güzelliğini duyan Poseidon ise merak etmiş ve adaya bir ziyaret gerçekleştirmiş. Yıllardır Athena’dan hoşlanan Poseidon’un Medusa’yı merak etmesi Athena’yı kıskançlık krizine sürüklemiş ve kavga etmişler. Athena, Poseidon’a bir daha adasını ve tapınağını ziyaret etmesini yasaklamış. Denizler tanrısı bu durumu hakaret olarak algılamış ve Athena’yı cezalandırmak için tapınağa gidip Medusa’ya tecavüz etmiş. Bunu duyan Athena tekrar Poseidon’un karşısına çıksa da Zeus’un araya girmesiyle bu kavga büyümeden bitmiş. Öfkesi dinmeyen Athena, bu kez tapınağa gidip sözünü tutmadığı gerekçesiyle Medusa’nın büyüleyici saçlarını yılana, belinin altını bir yılana çevirmiş. İnsanların bakmaya doyamadığı Medusa’nın gözlerine bakanlarsa artık taşa dönüşüyormuş.

Yıllar sonra Zeus’un yarı tanrı oğlu Perseus, annesini bir kralın zindanından kurtarmak için yollar arıyordu. Athena Gorgon başıyla kralı taşa çevirebileceğini söyledi ve Perseus’a aynalı bir kalkan verdi ve nereye gitmesi gerektiğini söyledi. Athena’nın Medusa’ya öfkesi geçmemişti. Karşısında kılıçla Perseus’u gören Medusa onu Athena’nın yolladığını anladı ve sinirli bir şekilde Athena’ya seslendi.

Athena da sadece sesiyle bulundukları yere geldi ve Medusa’ya şu cümleleri söyledi. “Sen benim gururumu ayaklar altına aldın, tapınağımı kirlettin, verdiğin söze sadık kalmayı beceremedin”. Medusa da cevap verdi “Ben sadece bir kurbandım. Bunu bildiğin halde suçluyu cezalandırmak yerine kurbanı cezalandırmayı seçtin. Ben gerçeğim! Siz tanrıların bencilliğini, adaletsizliğini, kibrini haykıran gerçeğim ben” Bu konuşmadan bir süre sonra Perseus, Medusa’nın kafasını kesmeyi başarmış ve krala götürüp onu taşa çevirmiştir. 

Hikâye kısaca bu şekildedir ve bu hikâyeden anlayabileceğimiz tek bir şey varsa hikâyedeki tek masum karakterin Medusa olduğudur. Tecavüze uğramış ve bu yüzden lanetlenmiş ve sonrasında da öldürülmüştür. Mitlerin kendi dönemindeki toplum yapısını anlattığını düşünürsek, antik çağdan günümüze gelene kadar bakış açısında bir değişiklik olmadığını görüyoruz. Hala tecavüz edilenler toplum tarafından cezalandırılıyor. “Sen benim gururumu ayaklar altına aldın, tapınağımı kirlettin, verdiğin söze sadık kalmayı beceremedin”. Bu cümlenin neredeyse aynısı duyuyor çoğu tecavüz edilmiş kadın. (Şanlı, Medusa, 2020)

Bu gerçeklerin farkında olan İtalyan sanatçı Luciano Garbati, diğer insanlarında farkına varması için bu heykeli ortaya koymuş. Zamanında mitin ortaya çıkış amacının da bu soruna dikkat çekmek olduğunu Medusa’nın cümlelerinden anlayabilsek de insanlar Medusa’yı sadece bir canavar olarak görmüş ve trajedisini öğrenmemişlerdir. Garbati de, farklı bir yol izlemiş ve Medusa’ya bir kılıç ve bir intikam hakkı vermiştir. 

Medusa’nın sözlerini günümüze uyarlayarak bu yazıyı bitirelim. “Ben sadece bir kurbandım. Bunu bildiğiniz halde suçluyu cezalandırmak yerine kurbanı cezalandırmayı seçtiniz. Ben gerçeğim! Bu toplumun bencilliğini, adaletsizliğini, kibrini haykıran gerçeğim ben”

Kaynakça

Garbati, L. (tarih yok). Medusa With The Head: https://www.mwthproject.com/editions adresinden alındı

Garbati, L. (tarih yok). Luciano Garbati: https://www.lucianogarbati.com/ adresinden alındı

Jacobs, J. (2020, Ekim 13). How a Medusa Sculpture From a Decade Ago Became #MeToo Art. The New York Times: https://www.nytimes.com/2020/10/13/arts/design/medusa-statue-manhattan.html adresinden alındı

Şanlı, M. (2020). Medusa. Kötülüğün Mitleri (s. 39-45). içinde Ötüken Neşriyat.

Şanlı, M. (2020). Medusa. Kötülüğün Mitleri (s. 45). içinde Ötüken Neşriyat.