Yapılan yeni bir çalışma, tip 2 diyabet teşhisi konulduktan sonra demans riskinin U şeklinde bir eğri izlediğini, yaklaşık beş yıl düştüğünü ve daha uzun hastalık süresi ile tekrar yükseldiğini gösterdi.
Almanya’daki Rostock Üniversitesi’nden Dr. Constantin Reinke ve meslektaşları, Age and Ageing’de Tip 2 diyabet süresi ile demans riski arasında doğrusal olmayan bir ilişki bulduklarını yazdılar. Demansta sonradan meydana gelen artış tüm deney gruplarında meydana geldiği için hekimlerin diyabetli hastalarda bilişsel işlevi, tanıyı izleyen ilk birkaç yıldan sonra yakından takip etmesi gerektiğini belirttiler.
Son yıllarda, küresel olarak diyabet ve demansın görülme sıklığı artmıştır. Orta yaşta artan bunama riskinin ana etkeninin kardiyovasküler risk faktörleri olduğu ancak diyabetin daha sonraki yaşamda demans için kardiyovasküler risk faktörleri arasında en güçlü belirleyici olduğu araştırmacılar tarafından belirtiliyor.
Araştırmacılar, diyabet süresi ile demans riski arasındaki bağlantıyı inceleme amacıyla, Almanya’da yeni tip-2 diyabet teşhisi konan, 64 yaşından büyük, 13.761 kişiye ilişkin verileri, en az bir çeyrek yıllık takip süresi ile analiz ettiler. Ortalama diyabet tanı yaşı 76.9’du.
Araştırmacılar demans riskinin tahmini amacıyla ilk diyabet teşhisinden bu yana geçen süre için doğrusal ve ikinci dereceden bir terimle parçalı üstel modeller kullandılar. Analizde diyabet şiddetini kontrol etmek için Kabul Edilen Diyabet Komplikasyonları Şiddet İndeksini kullandılar.
2014 yılına kadar 2.558 demans vakası meydana gelirken, 2.845 kişi öldü ve 8.544 kişi hasta başına ortalama 4.18 yıl olan takip süresi sonuna ulaştı.
Diyabet tanısından bir yıl sonra demans riski %26 oranında azalırken sonraki üç yıl boyunca neredeyse sabit kaldı, 4.75 yıl sonra minimuma ulaştı ve takip sonunda tekrar yükseldi.
Tip 2 diyabet süresi ve farklı tedavi stratejileri arasındaki etkileşim, dört tedavi stratejisinden üçü için U-şeklini değiştirmiyorken, insülin tedavisi en güçlü U-şeklini ortaya çıkardı. Sadece karma tedavi stratejisi olan grup net bir U-paterni göstermedi.
Ohio’daki Cleveland Clinic’te endokrinolog olan ve çalışmaya dahil olmayan Dr. Leann Olansky, Metformin’in, hastaların tedavi rejimlerinin çoğuna muhtemelen hastalıklarının başlangıcında dahil edildiğini öne sürdü. Bu terapinin bunamaya karşı koruduğunu Reuters Health’e e-posta ile bildirdi. Diğer yandan, hipogliseminin demans riskini arttırdığını bu nedenle sülfonilüre ajanların ve insülinin daha sonra eklenebileceğini ve bu durumun ilk birkaç yıldan sonraki artışı açıkladığını söyledi.
Maryland, Baltimore’daki Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde doçent doktor olan Sevil Yaşar, teşhisten sonra egzersiz yapma ve kilo verme gibi yaşam tarzı değişikliklerinin demans için koruyucu olacağını ve riskteki ilk düşüşü açıkladığını söyledi. 1Diğer bir nokta ise şeker hastalığı olan kişilerin agresif bir şekilde tedavi edilmesidir, demans riskinin azaltılmasının kısa vadeli faydaları olabilir” diye ekledi.
Çalışmaya dahil olmayan Dr. Yaşar, bu potansiyel kısa vadeli faydalara rağmen, diyabet ne kadar iyi tedavi edilirse edilsin vasküler değişikliklerin oluşacağını, tedaviye uyumun zamanla azalma eğiliminde olduğunu ve bunun demans ve diğer komorbid durumlar için artan riski açıklamaya yardımcı olacağını kaydetti.
Olay T2D teşhisinden bu yana zaman içinde öngörülen demans riski.
CI = Güven aralıkları
Tedavi grupları için olay T2D teşhisinden bu yana zaman içinde öngörülen demans riski. CI = Güven aralıkları. Farklı y ekseni ölçeklerine dikkat edin.
Kaynak: AOK verileri 2004-2015, yazarların hesaplamaları
T2D insidansında diyabet şiddeti ile T2D’den bu yana zaman içinde öngörülen demans riski.
Kaynak: AOK verileri 2004–2015, yazarların hesaplamaları.
KAYNAKÇA
- May, B. (2022, Ocak 13). After Initial Dip, Dementia Risk Rises With Diabetes Duration. Medscape: https://www.medscape.com/viewarticle/966461 adresinden alındı
- Constantin Reinke, Nikolaus Buchmann, Anne Fink, Christina Tegeler, Ilja Demuth, Gabriele Doblhammer, Diabetes duration and the risk of dementia: a cohort study based on German health claims data, Age and Ageing, Volume 51, Issue 1, January 2022, afab231, https://doi.org/10.1093/ageing/afab231
