KÜLTÜR-SANAT

KOONİNG’İN RESMİNİ SİLMEK, ROBERT RAUSCHENBERG, 1953

Robert Rauschenberg, 1925 doğumlu Amerikalı ressam, heykeltıraş, fotoğrafçı, baskıcı ve performans sanatçısıdır. Rauschenberg’in, Neo Dada ve Kavramsal Sanat içerisinde söz edilebilecek olan Kooning’in resmini silmek eseri; anti obje yani nesne karşıtı sanatı belki de en iyi vurgulayan eserlerdendir.

Duchamp ve Dadaizm’den etkilenmiş olan Rauschenberg, bir sanat eserinin yok edilerek üretilip üretilemeyeceği konusuna yoğunlaşıyor. Kendi resimlerini silerek bu durumu ispatlamaya çalışsa da bununla tatmin olmuyor. Bu sebeplerden bir eskizinin bile parasal ve sanat tarihsel olarak değeri büyük olan ünlü ressam Kooning’le yakınlaşıyor. Rauschenberg, Kooning’e kendisinin bir resmini alıp silerek onu sergilemek istediğinden bahsediyor. 

Kooning başta biraz isteksiz olsa da bu fikri kabul ediyor ama Rauschenberg’in orijinal bir parçadan yeni bir sanat eseri yaratmasını kasten zorlaştırmak için ona kurşun kalem, mum boya, mürekkep ve odun kömürü ile yoğun bir şekilde işlenmiş bir tablo veriyor. Ayrıca Rauschenberg’e vereceği resmi seçerken basit eskizlerinden birini vermek yerine özellikle özleyeceği eserlerden birini vermeyi tercih ediyor.

Durumu hem Rauschenberg’in hem de Kooning’in bakış açısıyla gösteren röportaj kesitleri mevcut. Rauschenberg, 1964’ te bir röportajında eseri seçme konusunda: “Herkesin harika olduğu konusunda hemfikir olduğu bir şey olmalıydı ve bunun için en mantıklı kişi de Kooning’di.” diyor. Kooning ise durumu şöyle anlatıyor; “Yıkım fikrinin sürekli konuşmaya girdiğini hatırlıyorum ve ben sürekli eserin yok edilmeyeceğini göstermeye çalışıyordum. Eğer işe yaramazsa bu durumun korkunç bir israf olma ihtimali vardı.”

Sanatçı, resmi silme işlemini bitirdikten sonra sade bir çerçeve ile kâğıdı çerçeveleyip altına da ‘ERASED de KOONING DRAWİNG, ROBERT RAUSCHENBERG, 1953’ yazarak eseri tamamlıyor.

Rauschenberg, silme işleminin uzun sürdüğünü (yaklaşık iki ay) ve resmin neye benzediğini hatırlamadığını söylüyor. Resimde kızılötesi taramada, Willem de Kooning’in orijinal çiziminin izlerini görünüyor. Bu durum eserin artık eski eser olmadığını yeniden yaratıldığını ama her zaman eski eserden de izler taşıyacağını görmemiz ve Rauschenberg’in yapmaya çalıştığını anlamamız için önemli olabilir.

Eserin kızılötesi olarak taratılmış halinde eski çalışmalardan izler görülüyor.

1988’deki bir koruma işleminden sonra, Rauschenberg bir stüdyo asistanı tarafından resmin arkasına “ÇİZİMİ ÇERÇEVEDEN ÇIKARMAYIN. ÇERÇEVE ÇİZİMİN PARÇASIDIR.” yazılmasını istiyor. Böylelikle hem yazı hem de çerçeve kalıcı ve kesin olarak resmin merkezi bir parçası olarak ilan edilmiş oluyor. Çerçeve ve yazı olmadan eseri yorumlamamızın zor olacağını söyleyebiliriz.

Çalışmayı bir başkaldırı eylemi veya sanatsal darbe olarak görenler; ana fikrin saygı duruşu, mizah, üstadı hiçe sayma veya yıkım olduğunu söyleyenler mevcut. Ancak Rauschenberg 1999’da bir röportajında; “Bu bir olumsuzluk değil, bu bir kutlama” diyerek çalışmalarının amacının bu negatif düşüncelerle alakası olmadığını söylüyor. 

 Kooning Resmini Silmek eseri, görülmeyenin kışkırtıcılığı ve Rauschenberg’in bu sıra dışı fikri sebebiyle birçok yoruma ve sanat eserine kapı aralıyor. Eser günümüzde San Francisco Modern Sanat Müzesi’nde sergileniyor.

KAYNAKÇA:

Why did Robert Rauschenberg erase a de Kooning?, Public Delivery, 2019, Erişim adresi: https://publicdelivery.org/robert-rauschenberg-erased-de-kooning/

Sarah Roberts, Erased de Kooning Drawing, Part of the Rauschenberg Research Project San Francisco Museum of Modern Art, 2013, Erişim adresi: https://www.sfmoma.org/artwork/98.298/

Why Robert Rauschenberg Erased a De Kooning, Abigail Cain, Artsy, 2017, Erişim adresi: https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-robert-rauschenberg-erased-de-kooning

Daha Fazla Göster

Pınar Nazlı Ertekin

Sanata ilgim ve saygım büyük. Okumayı, araştırmayı ve üretmeyi seviyorum.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Başa dön tuşu