“Judith, Holofernes’in Başını Keserken” adlı eser, Artemisia Gentileschi tarafından 1621 yılında kanvas üzerine yağlı boyayla resmedilmiştir. Barok stilinde yapılmış bu eser günümüzde Uffizi Galerisi’nde sergileniyor. 

Öncelikle resme konu olan Judith ve Holofernes’in hikâyesini incelemek faydalı olacaktır. Bu hikâye Eski Ahit’in apokrif* bir kitabı olan “Book of Judith”ten alınmadır. Judith, İsrailoğulları soyundan gelen ve Bethulia** (bekâret anlamına gelmektedir) köyünde yaşayan bir kadındır. Asurlu komutan Holofernes’in ordusu, İsrail topraklarını ele geçirmek istiyordu. Judith, halkını ve köyünü korumak için onlara ihanet eder görünüp Holofernes ile yakınlaştı. Bilgi sızdırma vaadi sonuç verdi ve artık hizmetçisi Abra ile birlikte Asur kampına rahatça girip çıkabilmeye başladı. Bir ziyafet günü Holofernes çok fazla içip körkütük sarhoş olduğunda ise Judith aradığı fırsatı buldu ve Holofernes’in başını kesti. Ardından Abra, Holofernes’in başını bir çuvalın içinde ordunun önüne attı ve Judith ile birlikte oradan kaçtılar. Asur ordusu, komutanlarının öldürüldüğünü görünce ülkelerine geri döndü. Hikâyenin ve kitabın kısaca özeti bu şekildedir.

*Dini otoritelerce tam kabul görmese de Kitab-ı Mukaddes’e eklenmiş metinlerdir. Book of Judith’in de M.Ö. 150 yılı civarında yazıldığı tahmin edilmektedir. 

**Judith bir duldu ve bekâret anlamına gelen Bethulia köyünde yaşıyordu. Tarihi olarak varlığı kanıtlanamayan bu köy ile Judith’in oluşturduğu tezatlığın ise sebebi ne bilinmiyor.

Esere geçmeden önce ressamımızdan da bahsetmek yerinde olacaktır. Artemisia 1593 yılında doğdu. O dönemde kadınların resim yapmasına sıcak bakılmıyordu ama Artemisia’nın babası Orazio, annesini çocukken kaybetmiş olan, resme yeteneği ve ilgisi olan Artemisia’nın üzerine titriyordu. Resim konusunda tüm desteğini vermiş ve ressam arkadaşı Tassi’den kızına resim dersi vermesini istemişti. Fakat Tassi, Artemisia 19 yaşına gelince ona tecavüz etti ve evleneceğini söyleyerek durumun üstünü kapattı. Bir süre sonra evlenmekten vazgeçince Orazio çok kızdı ve Tassi’ye dava açtı. Artemisia, mahkeme tarafından resim yaptığı için baştan çıkarıcı olmakla suçlandı ve Tassi’ye sadece Roma’dan uzaklaştırılma cezası verildi. Şehirdeki dedikodulardan kurtulmak için başka bir ressam ile evelenen Artemisia eşiyle birlikte Floransa’ya gitti. Orada resimleriyle Medici ailesinin dikkatini çekmesinin ardından Floransa Desen Akademisi’ne kabul edildi. Bu akademiye kabul edilen ilk kadındır Artemisia. Yani Artemisia geçmişindeki iki travmasına rağmen (Tassi ve mahkemenin tutumu) güçlü ve nüfuslu bir kadındır.

Eseri, aynı konunun işlendiği 1598’te yapılmış olan Caravaggio’nun resmiyle karşılaştırarak incelemek daha verimli olacaktır. Caravaggio’nun resminde Holofernes daha kaslı kuvvetli görünmekte, Judith ise elinde kılıç olmasına ve Holofernes’in boğazı çoktan kesilmiş olmasına karşın her an kendini savunmaya hazır bir şekilde çekingen ve uzak durmaktadır. Ayrıca Judith narin yapılı ve çelimsiz durmaktadır.

Artemisia’nın resminde ise Holofernes normal kalıplarda bir insan olarak resmedilmiş. Buna karşın, Judith ise daha kuvvetli korkusuz ve saldırgandır. Abra ile birlikte Holofernes’i rahatça etkisiz hale getirebilmişlerdir. Artemisia’da kalan travmalar muhtemelen kendisini Judith ile özdeşleştirmeye itmiş ve güçlü kuvvetli bir kadın resmetmesini sağlamıştır. Judith, Holofernes’in kafasını her kestiğinde kendisi de Tassi’den intikam almış olacak ki bu hikâyeyi toplamda üç kez resmetmiştir. 

Resmin teknik özelliklerine bakarsak kompozisyonun çok güzel yansıtıldığını görebiliriz. Karakterler çok güzel öne çıkarılmış ama aynı zamanda ışık oyunlarıyla da hiçbir karakterin tamamı gözükmemektedir. Bu durum bize ortamdaki gerginliği çok başarılı bir şekilde verebilmektedir. 

Kaynakça

Camara, D. E. (tarih yok). Gentileschi, Judith Slaying Holofernes. Khan Academy: https://www.khanacademy.org/humanities/renaissance-reformation/baroque-art1/baroque-italy/a/gentileschi-judith-slaying-holofernes adresinden alındı

Google. (tarih yok). Judith and Holofernes. Google Arts & Culture: https://artsandculture.google.com/asset/judith-and-holofernes-artemisia-gentileschi/oQF3gDEYNkutBA?hl=tr adresinden alındı

Sadık, C. (2019). Artemisia Gentileschi. C. Sadık içinde, Uygarlığın Ayak İzleri – Sanat Dehaları (s. 155-157). İstanbul: Epsilon.

Wikipedia. (2020, Dec 11). Apokrif. Wikipedia: https://tr.wikipedia.org/wiki/Apokrif adresinden alındı

Wikipedia. (2021, Feb 6). Book of Judith. Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Book_of_Judith adresinden alındı

Yudit Holofernes’i Katlederken “Judith Slaying Holofernes” – Artemisia Gentileschi. (2014, April 15). Sanata Başla: https://www.sanatabasla.com/2014/04/judith-holofernesi-katlederken-judith-slaying-holofernes-artemisia-gentileschi/ adresinden alındı